เล่าปี่กำลังวุ่นวายสับสนอยู่ที่ซินเอี๋ย ซึ่งเป็นเมืองหน้าด่านเมืองหนึ่งของเกงจิ๋ว ท่ามกลางความสับสนวุ่นวายของเกงจิ๋ว ความแตกแยกระหว่างเล่ากี๋กับเล่าจ๋อง เล่ากี๋บุตรคนโตไม่มีกำลังใดๆ เป็นบุตรคนโตของเล่าเปียว ส่วนเล่าจ๋องเป็นบุตรภรรยาที่ ๒ อายุเพียง ๑๔ ปี แม่ชื่อนางชัวฮูหยิน เป็นพี่ของชัวมอที่คุมกำลังทั้งหมด ระหว่างนี้เล่าปี่สูญเสียซีซีไปแล้ว ซีซีขอให้ขงเบ้งมาช่วย ประกอบกับเล่าปี่ไปปรึกษากับอาจารย์สุมาเต็กโช ได้ทราบพอสมควรถึงว่าขงเบ้งมีความสามารถขนาดไหน เมื่อขงเบ้งพบเล่าปี่นั้น ขงเบ้งอายุเพียง ๒๗ ปี อาศัยอยู่ที่เขาโงลังกั๋ง หรือเขามังกรหลับกับน้องชาย พี่ชายชื่อจูกัดกิ๋น ไปรับราชการเป็นเลขานุการของซุนกวนเจ้าเมืองกังตั๋ง

คำว่า “ขงเบ้ง” เป็นชื่อรอง ชื่อจริงชื่อ “จูกัดเหลียง” ขงเบ้งเป็นปราชญ์ของชาวนา ได้คำยกย่องเป็น “ฮกหลง – มังกรซ่อนกาย” ขงเบ้งมีอาทิตย์เสีย ในวัยต้น ขงเบ้งไม่ได้รับราชการเหมือนกับพี่น้องของตนเอง ไปทำงานแถมไปอยู่ที่เขามังกรหลับ ขงเบ้งได้ศึกษากับอาจารย์สุมาเต็กโช ได้เล่าเรียนวิปัสสนากรรมฐานด้วย ชำนาญในโหราศาสตร์ พิชัยสงครามทั้งหมด การที่ไปซ่อนกายที่เขามังกรหลับ ย่อมรู้ชะตาตนเองว่าไม่ใช่ดาวอาทิตย์เด่นแน่นอน

เมื่อเล่าปี่ไปหาขงเบ้งครั้งแรกไม่ยอมให้พบ ให้เด็กบอกว่าไม่อยู่ เล่าปี่จึงไปหาเป็นครั้งที่สอง ซึ่งเตียวหุยก็รำคาญ พูดกับเล่าปี่ว่า ไฉนพี่ใหญ่จึงไปหลงนับถือคนบ้านนอกว่าเป็นปราชญ์ แค่ให้ทหารไปเชิญตัวมาก็ยังได้ ไม่จำเป็นต้องเสียเวลาอะไรเลย

เตียวหุยมีลักษณะเป็นดาวอังคาร เป็นคนมุทะลุดุดัน โผงผาง ตรงไปตรงมา ลักษณะของดาวอังคารจะทนอะไรที่ซับซ้อนแบบนี้ไม่ได้ เล่าปี่ฟังก็โกรธ แล้วก็บอกว่าอาจารย์เม่งจื้อสอนไว้ว่า การพบปราชญ์โดยไม่ไปหา ก็เหมือนลงกลอนประตูที่จะเข้าไป ขงเบ้งเป็นปราชญ์ที่ใหญ่ที่สุดในปัจจุบัน อยู่ๆ เราไปเรียกท่านมาหาเราได้อย่างไร

คือความอ่อนน้อมถ่อมตนของเล่าปี่ เป็นลักษณะของดาวพุธ เล่าปี่มีอาทิตย์ พุธ ศุกร์อยู่ (๑ ๔ ๖) ด้วยกัน การไปหาครั้งที่สองได้พบกับน้องชายกับพ่อตา ตามประวัติ ขงเบ้งได้ภรรยาที่หน้าตาไม่งามเพราะว่าเป็นคนชอบคนฉลาดมากกว่า เมื่อไม่ได้พบขงเบ้ง เล่าปี่ก็เขียนจดหมายขอพบมอบไว้ พอไปครั้งที่สาม เด็กก็บอกว่าขงเบ้งนอนหลับอยู่ เล่าปี่ก็ให้เตียวหุย กวนอู คอยอยู่นอกกระท่อม ส่วนเล่าปี่ก็ยืนกุมมือคอยขงเบ้งอยู่ในห้องอยู่ถึง ๔ ชั่วโมง เตียวหุยนึกโกรธ จะเอาประทัดขว้างให้ตื่นแต่กวนอูก็ห้ามเอาไว้ การไปพบขงเบ้งสามครั้งนี้เป็นที่เลื่องลือมากในประวัติศาสตร์ มีความอดทนกว่าจะได้ขงเบ้งมา พอขงเบ้งตื่นก็ร่ายคำประพันธ์ว่า 

มีใครหรือรู้โชคชะตาตน

ข้านี้แหละฝึกฝนรู้ตนอยู่

วันเวลามาใกล้ใคร่ครวญดู

ต้องไปสู่ความยากลำบากเอย

แล้วขงเบ้งถามเด็กว่ามีใครมาหาหรือเปล่า เด็กบอกว่าเล่าปี่ของพระเจ้าเหี้ยนเต้มาคอยอยู่นานแล้ว ขงเบ้งทำเป็นดุเด็กว่าทำไมไม่ปลุกให้รู้แต่แรก แล้วหวีผมใส่เสื้อแต่งตัวเรียบร้อยออกมาพบเล่าปี่ เล่าปี่เห็นท่าทางของขงเบ้งสง่างาม หน้าตาสะอาดหมดจด พันผ้าที่ศีรษะ สวมเสื้อยาวสีขาว ท่วงทีมิใช่คนธรรมดา จึงเข้าไปคำนับแล้วว่า ข้าพเจ้าเป็นเชื้อพระวงศ์ตกยากอยู่ที่ตันกวน ได้ยินกิตติมศักดิ์เล่าลือในสติปัญญาความสามารถของท่านอาจารย์ เสมือนเสียงฟ้าลั่นอยู่ในหู ข้าพเจ้ามาสองครั้งแล้วแต่ไม่พบ จึงได้ฝากจดหมายไว้ฉบับหนึ่ง หวังจะให้ท่านอาจารย์ได้ทราบข่าว ขงเบ้งกล่าวว่า อันคนที่นี่เป็นฤาษีชีไพร ไม่ใฝ่ในธรรมเนียม ข้าพเจ้าขอขอบใจที่อุตส่าห์มาหาข้าพเจ้าเป็นหลายครั้ง คิดแล้วก็มีความละอายใจ

บุคคลทั้งสองก็พูดคุยกันด้วยอัธยาศัยไมตรี ที่นี่ขงเบ้งก็บอกว่าตัวเขานี้ได้อ่านจดหมายแล้ว รู้ว่าท่านเป็นทุกข์ถึงประชาชนและราชการบ้านเมือง แต่ส่วนตัวข้าพเจ้ามีสติปัญญาน้อยนิด และยังหนุ่มอายุเพียง ๒๗ ปีเอง ก็ไม่อาจก้าวล่วงที่จะถามถึงความในใจของท่านได้ เล่าปี่ก็ตอบว่าท่านอาจารย์สุมาเต็กโชและท่านอาจารย์ซีซี สรรเสริญความสามารถของท่านยิ่งนัก แล้วข้าพเจ้าเห็นว่า คำสรรเสริญนั้นแกล้งแต่งขึ้นก็หาไม่ ขอท่านอาจารย์อย่าได้ดูแคลนในความต่ำต้อยของข้าพเจ้าเลย โปรดให้ความเอ็นดู ให้การอบรมสั่งสอนข้าพเจ้าอย่างศิษย์คนหนึ่งด้วยเถิด ตอนนี้เล่าปี่นำของกำนัลมาให้ขงเบ้งด้วย ขงเบ้งก็ไม่ยอมรับ เล่าปี่จึงกล่าวว่า สิ่งของเหล่านี้ถือเป็นศิษย์บูชาอาจารย์ อย่าได้คิดว่าเป็นของกำนัลเลย ขงเบ้งก็เลยต้องรับเอาไว้

ขงเบ้งก็ถามว่า ท่านขุนพลมีความมุ่งมั่นปรารถนาอะไรในชีวิต เล่าปี่ก็พูดให้ฟังว่าทุกวันนี้ราชบัลลังก์ของพระเจ้าเหี้ยนเต้ใกล้ล่มจม ขุนนางผู้ใหญ่รวมอำนาจไว้หมด มาตรว่าข้าพเจ้าจะไร้กำลัง ข้าพเจ้าก็ร้อนใจใคร่จะฟื้นฟูในพระเกียรติของฮ่องเต้ จะไม่รู้จะทำอย่างไร เพราะว่าตัวเองนั้นไม่มีสติปัญญา ก็ขอให้อาจารย์ขงเบ้งช่วยด้วย

ขงเบ้งก็ร่ายยาวแสดงถึงความรอบรู้ประวัติศาสตร์ เคยอยู่เขามังกรหลับก็จริงแต่ขงเบ้งไม่ได้หลับ อย่างน้อยเป็นข้อพิสูจน์วงจรหรือความเป็นไป ซึ่งมีความสําคัญอย่างมาก สำหรับบุคคลที่จะเป็นที่ปรึกษา ขงเบ้งบอกว่า นับตั้งแต่ตั๋งโต๊ะก่อกรรมทำเข็ญในราชการแผ่นดิน ราชอาณาจักรมิได้มีความสงบสุข ขุนศึกก่อเรื่องขึ้นที่โน่นที่นี่มิได้หยุด แต่เดิมโจโฉไม่มีอำนาจมากอย่างอ้วนเสี้ยว แต่โจโฉเอาชนะอ้วนเสี้ยวได้เพราะรู้จักท่วงทีที่เป็นประโยชน์แก่ตนและรู้จักใช้คนให้ถูกที่ บัดนี้ โจโฉมีอำนาจมากกว่าใครทั้งสิ้น มีกองทัพที่ใหญ่ที่สุด มีอำนาจเหนือราชบัลลังค์ เหนือขุนศึกทั้งหลายอีกด้วย ซึ่งท่านจะสู้กับโจโฉนั้นเห็นเหลือกำลัง

อนึ่งพวกแซ่ซุ่นครองอาณาจักรกังตั๋งมาช้านานถึง ๓ ชั่วคน มาตรว่าจะไม่เข้มแข็งใหญ่โต แต่แซ่ซุ่นก็เป็นที่เคารพรักใคร่ของประชาชน ท่านจะร่วมกันนั้นก็ได้แต่จะเอาชนะไม่ได้ ส่วนเกงจิ๋วตั้งอยู่ระหว่างแม่น้ำฮั่นกับแม่น้ำเมี้ยน ที่นี่จะมีศึกใหญ่หลายครั้งเพื่อชิงอำนาจกัน แล้วฟ้านี้จะโปรดให้อาณาจักรนี้ตกเป็นของท่าน

ส่วนอาณาจักรเสฉวนเป็นที่สำคัญ ทั้งอุดมสมบูรณ์กว้างใหญ่ไพศาล เมื่อพระเจ้าฮั่นโกโจตั้งราชวงศ์ฮั่น ก็ตั้งอาณาจักรที่นี้ก่อน ในปัจจุบันเล่าเจี้ยงเป็นผู้ครอง เล่าเจี้ยงนั้นเบาความและอ่อนแอ ทั้งที่ประชาชนเสฉวนหัวอ่อน และแผ่นดินก็รุ่งเรือง เล่าเจี้ยงยังหารู้ที่จะปกครองให้เรียบร้อยไม่ได้ ชาวเสฉวนจึงใคร่จะได้เจ้านายที่ดีไปเป็นมิ่งขวัญของเขา ท่านเป็นเชื้อพระวงศ์พระเจ้าเหี้ยนเต้ เป็นที่สรรเสริญทั้งแผ่นดิน และมีความซื่อสัตย์และยุติธรรม ความหวังที่จะฟื้นฟูราชวงศ์นั้นสามารถสำเร็จได้ ให้ทำตามคำแนะนำ

ขงเบ้งก็หยิบแผนที่ออกมากางแล้วก็พูดต่อว่า อาณาจักรเสฉวนก็มีหัวเมืองขึ้นถึง ๕๐ หัวเมือง ถ้าหากจะเข้าครอบครองอาณาจักรนี้ ต้องสละเมืองฝ่ายเหนือให้โจโฉ เมืองฝ่ายใต้ให้ซุนกวน ตอนนี้ขงเบ้งอยู่ที่เมืองซงหยง แถบซงหยงใกล้ซินเอี๋ยเป็นเกงจิ๋ว เหนือฮวงโหขึ้นไปของโจโฉ ทางใต้เป็นของกังตั๋ง ทางด้านตะวันตกกับตกเฉียงใต้คือเสฉวนทั้งแถบ ให้สละเมืองฝ่ายเหนือให้โจโฉ สละทางใต้ให้ซุนกวนไปก่อน จนกว่าฟ้าจะโปรดค่อยเอาไปคืน ในชั้นนี้ต้องยึดเกงจิ๋วให้ได้เสียก่อน แล้วค่อยแผ่อำนาจไปทางด้านตะวันตก เพราะเกงจิ๋วเป็นเมืองหน้าด่านทั้งหมดเลยต้องยึดให้ได้ พอยึดแล้วแผ่ไปทางด้านเสฉวนทางด้านตะวันตกเฉียงใต้ เมื่อตั้งมั่นได้แล้ว อาณาจักรเสฉวนทั้งหมดจึงจะตกเป็นของท่าน