สรุปบทความจากรายการ

"สาระจากเมืองมังกร ตอนที่ 65 การสร้างวัดม้าขาว"

ออกอากาศทาง TNN2 Truevision ช่อง 8 ทุกวันจันทร์-วันศุกร์ เวลา 20.20 - 20.30 น.

                เมื่อเราไปเที่ยวเมืองจีนจะเห็นศิลปะเก่าแก่ ที่แสดงถึงสัญลักษณ์ของประเทศจีน ซึ่งได้แก่ วัด วัง และอุทยาน
 

วัดแรกของจีน วัดนั้นก็คือวัดไป๋หม่าซื่อ(白马寺) หรือวัดม้าขาว ซึ่งวัดนี้สร้างครั้งแรกในประเทศจีนด้วยเหตุว่าพุทธศาสนาที่เจริญรุ่งเรืองในสมัยราชวงศ์ฮั่น มีการนิมนต์พระภิษุสงฆ์จำนวนมากเดินทางมาช่วยแปลพระไตรปิฎกเป็นภาษาจีน ซึ่งจะให้ไปพักที่วัดลัทธิเต๋าก็ไม่ควร ดั้งนั้น จึงมีการสร้างที่พัก จึงเกิดวัดในพุทธศาสนาขึ้น ซึ่งกษัตริย์สมัยนั้นมีความเลื่อมใสในพุทธศาสนาและก็ไม่ขัดต่อลัทธิเต๋าด้วย

 

การสร้างวัดม้าขาวเป็นแบบอย่างวัดจีนในเวลาต่อมา ในช่วงแรกมีการผสมผสานของศิลปะอินเดียอยู่ด้วย เราจะสังเกตเวลาเข้าไปวัดจีน เราต้องขึ้นที่สูงเพราะเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์เป็นที่ประดิษฐานของ พระศากยมุนี ก่อนทางเข้าจากประตูก็จะเป็นห้องโถงใหญ่ ซ้ายและขวาก็จะมีเทพประตู หรือมีเทพ 4 องค์ที่คุ้มครองรักษา ตรงกลางที่เราเห็นพระยิ้มพระอ้วน แล้วเราเดินเข้าไปด้านหลังของพระก็จะเป็นเทพอารักขา ที่เรียกว่า หวุ่ยโถ จะเป็นแบบแผนเหมือนกันทุกวัด และก็จะเป็นโถงใหญ่ และที่แท่นบูชาก็จะมีพระพุทธเจ้า 3 องค์ คือ พระพุทธเจ้านามว่าไภสัชยคุรุ และก็ตรงกลางคือพระศากยมุนี ทางด้านขวาก็คือพระอมิตาภะ ซึ่งจะเป็นที่สักการะบูชามาตั้งแต่โบราณแล้ว บ้างก็เป็นพระอัครสาวก แต่ว่าสำหรับประเทศจีน จะเป็นพระมหากัสสปะกับพระอานนท์ โดยถือว่าพระอานนท์นั้น เป็นพระภิกษุผู้อุปัฏฐากพระศากยมุนี หรือพระพุทธเจ้าของเรานั่นเอง ส่วนพระมหากัสสปะคือผู้ที่ขอพรไว้ว่า หากว่าพุทธศาสนาเข้าไปสู่ถิ่นประเทศใดก็ตามขอให้ปรับเปลี่ยนไปตามประเพณีนั้นๆ ดังนั้น ประเทศจีนที่มีภูมิอากาศและความเชื่อที่แตกต่างกันไป ก็มีการปรับเปลี่ยนให้สอดคล้องกับประเพณีดั้งเดิม แต่ไม่ขัดคำสอนของพระพุทธองค์ ดังนั้น ชาวจีนจึงมีความนับถือพระกัสสปะและพระอานนท์ แต่บางวัดก็จะตามแบบอย่างประเทศอินเดีย ก็จะมีพระโมคคัลลานะกับพระสารีบุตร อันนี้แล้วแต่ท้องถิ่น แล้วแต่ความเชื่อ แต่อย่างไรก็ตาม วัดม้าขาวเป็นวัดแรก มีลักษณะการสร้างที่สองข้างเท่ากัน คือ การผสมผสานศิลปะของจีนคือความสมดุลของซ้าย-ขวา แต่ก็ผสมผสานศิลปของอินเดียคือต้องขึ้นที่สูง มีห้องโถงไม่ใหญ่เกินไป ตามพุทธบัญญัติว่าไม่ว่าเป็นโบสถ์หรือวิหาร สามารถที่จะจุพระสงฆ์ได้เพียง 20 รูปเท่านั้น ดังนั้น ในระยะแรกวัดจึงไม่ใหญ่โตเกินความจำเป็น